εγκυκλιος υπ’ αριθμ. 281
Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ
διά τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ
Ἐπίσκοπος καί Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καστορίας
πρός τό χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ’ Ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Καί πάλι, ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ μητέρα μας ἡ πολύ-τεκνος καί καλλίτεκνος, πού χαίρεται καί εὐφραίνεται μέ τήν παρουσία τῶν ἁγίων παιδιῶν της, μᾶς παρουσιάζει τούς Ἁγίους Νεομάρτυρες· «τήν νέαν παρεμβολήν τοῦ Χριστοῦ», (πού ἀποτελεῖται ἀπό Ἱερομάρτυρες, Ὁσιομάρ-τυρες καί Νεομάρτυρες καί οἱ ὁποῖοι μαρτύρησαν κατά τούς χρόνους τῆς δουλείας) καί μᾶς καλεῖ σήμερα, Κυριακή Γ΄ Ματθαίου, νά τιμήσουμε τή μνήμη τους καί νά λάβουμε χάρη καί εὐλογία ἀπό τό Θεό, ἀλλά, συγχρόνως, καί νά πετύχουμε τόν προσωπικό μας ἁγιασμό.
Καί ἐμεῖς, ἐδῶ στό μετερίζι τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ἑλληνισμοῦ,
καυχόμαστε καί γιά τούς δικούς μας Νεομάρτυρες:
τόν Ἅγιο Ἰάκωβο τόν ἐκ Καστορίας, μαζί μέ τούς δύο μαθητές του, πού μαρτύρησαν στήν Ἀδριανούπολη τό 1520,
τόν Ἅγιο Γεώργιο τόν ἐξ Ἀγαρηνῶν, πού μαρτύρησε στά μέρη τῆς Ἀκαρ-νανίας,
τόν Ἅγιο Μᾶρκο ἀπό τήν Κλεισούρα, πού μαρτύρησε στό Ἄργος Ὀρεστικό καί ἔριξαν τό σῶμα του, γιά νά τό ἐξαφανίσουν, στόν ποταμό Ἀλιάκμονα
καθώς, καί τόν Ἅγιο Νοῦλτσο-Ναούμ, τόν ὁποῖον κρέμασαν, μαζί μέ τούς συντρόφους του, σέ κάποιο σημεῖο τῆς Πλατείας Ντολτσοῦ στήν Καστοριά, ὅπως ἄκουσα τώρα τελευταῖα.
Ἔχουμε χρέος νά τιμοῦμε τούς Νεομάρτυρες, γιατί ἤταν τά πνευματικά ἀναχώματα καί οἱ στῦλοι τῆς ὑπομονῆς καί τῆς καρτερίας γιά τό ὑπόδουλο γένος μας στόν καιρό τῆς δουλείας.
Γι΄ αὐτό καί εἶχα τήν ἐπιθυμία, ἡ ὁποία ἤδη ὑλοποιεῖται, νά κτισθεῖ ἕνας Ναός πρός τιμή ὅλων τῶν Νεομαρτύρων στήν γραφική Οἰνόη, ὥστε νά τούς ἀποδίδουμε τήν ὀφειλόμενη τιμή καί νά ζητᾶμε τή βοήθειά τους ἀπό τό Θρόνο τοῦ Ἐσφαγμένου Ἀρνίου, που μετά παρρησίας προσεδρεύουν.
Σᾶς μεταφέρω δέ λίγες σκέψεις δανεισμένες ἀπό τόν φιλάγιο Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη, πού ἔγραψε μέ πολύ πόθο τό Νέο Μαρτυρολόγιο, τούς βίους, δηλαδή, τῶν Ἁγίων, ἀλλά, συγχρόνως, καί τήν Ἀκολουθία τους.
Καί πρῶτον. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος χαρακτηρίζει τούς Νεομάρτυρες, πού ἔζησαν στό φοβερό χειμώνα τῆς τυραννίας καί τῆς αἰχμαλωσίας, ὡς τά πρόσω-πα ἐκεῖνα πού «κατήργησαν πλάνην τήν βάρβαρον καί ἀνεκήρυξαν τήν ὀρθό-δοξον τοῦ Χριστοῦ πίστιν». Ὅπως οἱ παλαιοί μάρτυρες μέ τήν ὁμολογία τους καί τό μαρτύριό τους κατήργησαν τήν πολυθεΐα τῶν εἰδώλων, ἔτσι καί οἱ συνε-χιστές τους, οἱ Νεομάρτυρες, μέ τόν ἴδιο τρόπο, μέ τόν ἴδιο ἀγῶνα, μέ τήν αὐτή ὁμολογία καί μέ τό φρικτό τους μαρτύριο κατήργησαν τήν πλάνη τῆς ἀθεΐας καί τῆς ἀπιστίας.
Ὁμολόγησαν ὅτι ὁ μόνος Θεός ἀληθινός, ὁ μόνος Σωτήρας καί Λυτρωτής τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ὁποῖος «ἤλθεν εἰς τόν κόσμον ἁμαρτωλούς σῶσαι» κατά τήν ἔκφραση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.
Ὁμολόγησαν πώς ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τό πεπληρω-μένο μέ τίς ἐνέργειες τοῦ Παναγίου Πνεύματος, καί πού ἔχει σάν σκοπό, νά μεταβάλει τόν κόσμο τῆς ἁμαρτίας σέ κόσμο τοῦ Θεοῦ, νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο διά τῆς καθάρσεως στό φωτισμό καί στή θέωση καί νά τόν κάνει κληρονόμο καί συγκληρονόμο στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Γι΄ αὐτό καί ἡ ὁμολογία τους ἤταν ξεκάθαρη καί εἰλικρινής:
«Προσκυνῶ τήν Ἁγία Τριάδα, τήν τρισήλιο θεότητα,
τόν Πατέρα, τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα.
Πιστεύω στό Χριστό, ὡς Θεό ἀληθινό ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ.
Τιμῶ τήν Παναγία καί τούς Ἁγίους.
Εἶμαι μέλος ζωντανό τῆς κατά Ἀνατολάς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
Ἔκαναν, ταυτόχρονα μέ αὐτή τήν ὁμολογία τους, καί τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, γιά νά ἐκδηλώσουν, ἀκόμη περισσότερο τή σχέση τους μέ τό Χριστό καί τήν Ἐκκλησία. Καί, ὅσοι ἀπό αὐτούς, κάτω ἀπό ἀφόρητες πιέσεις καί ἐγγενεῖς ἀδυναμίες, ἔφθασαν στό σημεῖο νά ἀρνηθοῦν προσωρινά αὐτή τήν πίστη τῶν πατέρων τους, ἐπέστρεφαν μετανοημένοι ἐκ νέου στήν ἀγκαλιά τῆς Μητέρας Ἐκκλησίας, στό μεγάλο αὐτό θεραπευτήριο, βιώνοντας τή μετάνοια καί τήν ἕνωσή τους πάλι μέ τό Θεό. Φωτεινά παραδείγματα: ὁ Ἅγιος Κωνστα-ντῖνος ἀπό τήν Ὕδρα, ὁ Ἅγιος Γεδεών ἀπό τόν Τύρναβο, ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Βυζάντιος – ὁ προστάτης τῆς Μυτιλήνης καί πολλοί ἄλλοι. Μάλιστα, ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης μᾶς λέγει πώς χαρισματικοί πνευματικοί, ὅπως ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Πέμπτος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καί ὁ Ἅγιος Ἀκάκιος ὁ Καυσοκαλυβίτης, στήριζαν τά πρόσωπα αὐτά στή μετάνοιά τους, τούς ἔχριαν μέ τό Ἅγιο Μύρο (ὡς δεῖγμα τῆς ἐπιστροφῆς τους στήν Ἐκκλησία), τούς τροφοδοτοῦσαν μέ τά Ἄχραντα Μυστήρια καί τούς ὁδηγοῦσαν στήν ὁμολογία καί στό μαρτύριο, ὥστε μέ τά «ρεύματα τῶν αἱμάτων» νά πνίξουν τήν πλάνη καί νά ποτίσουν τό δένδρο τῆς πίστεως.
Δεύτερον. Οἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες, κατά τό χαρακτηρισμό τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Αγιορείτου, ἔγιναν οἱ τύποι τῆς ὑπομονῆς τῶν πιστῶν. Βίωσαν τό λόγο τοῦ Χριστοῦ: «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τάς ψυχάς ὑμῶν» καί «ὁ δέ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται».
Ἀκολούθησαν τό λόγο τοῦ Ἀποστόλου τῶν τῶν ἐθνῶν Παύλου: «ἐν παντί συνιστῶντες ἑαυτούς ὡς Θεοῦ διάκονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀκαταστασίαις, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, ἐν ἁγνότητι, ἐν γνώσει, ἐν μακροθυμίᾳ, ἐν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ, ἐν λόγῳ ἀληθείας, ἐν δυνάμει Θεοῦ».
Κράτησαν σάν πολύτιμη παρακαταθήκη τή συμβουλή του: «δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν τόν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τόν τῆς πίστεως ἀρχη-γόν καί τελειωτήν Ἰησοῦν».
Καί αὐτή ἡ ὑπομονή δέν ἤταν ἁπλῶς ἕνα ἀνθρώπινο κατόρθωμα, ἀλλά δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι φθάνει κανείς στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί πολλές φορές ὁδηγεῖται στήν ὑπέρβαση καί αὐτῆς ἀκόμη τῆς βιολογικῆς ζωῆς. Γι’ αὐτό καί ἡ ἡμέρα πού ἔφευγαν ἀπό τόν κόσμο αὐτό διά τοῦ θανάτου, ἤταν γι΄ αὐτούς, ὄχι ἁπλῶς συμφιλίωση μέ τό θάνατο, ἀλλά ὑπέρβαση τοῦ θανάτου, ἡμέρα πνευματικῆς εὐφροσύνης καί χαρᾶς, γιατί ἔφθαναν θριαμβευτές στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, στεφανωμένοι μέ τό στεφάνι τῆς ὁμολογίας, τῆς ὑπο-μονῆς καί τοῦ μαρτυρίου.
Δέν ἤταν, αὐτή ἡ ὑπομονή, μία πρόσκαιρη κατάσταση, ἀλλά ἕνας μόνιμος καί διαρκής ἡρωισμός, πού τροφοδοτεῖται ἀπό τό Θεό «τῆς ὑπομονῆς καί τῆς παρακλήσεως» . Αυτή η υπομονή εἶχε πλάτος καί βάθος, ὅπως ἡ ὑπομονή τοῦ Ἰώβ πού ἄντεξε σέ ὅλα τά εἴδη τῶν δοκιμασιῶν του μέχρι τέλος. Γιατί «ποιό εἶναι τό ὄφελος τῶν σπερμάτων ὅταν ἀνθοῦν στήν ἀρχή καί ὕστερα μαραίνονται;» θά σχολιάσει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, καί θά καταλήξει: «διά τοῦτο διαρκῆ τήν ὑπομονή ἀπαιτεῖ».
Ἀδελφοί μου, ὅλα αὐτά τά πρόσωπα τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων, πού παρελαύνουν σήμερα ἀπό μπροστά μας, ἐπώνυμοι καί ἀνώνυμοι, ὅλη ἡ χορεία τῶν Ἁγίων, εἶναι ἡ παρηγοριά μας καί ἡ ἐλπίδα μας σήμερα στόν δικό μας βαρύ χειμώνα τῆς ἀπιστίας καί τῆς ἀθεΐας πού ἐπικρατεῖ στόν τόπο μας, φθάνοντας μέχρι τοῦ σημείου ἐκείνου ὄχι μόνο νά βλασφημεῖται τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά νά φορτώνουμε τά δικά μας ἁμαρτωλά πάθη στό πρόσωπο τοῦ Παναγίου καί Ἀναμαρτήτου Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ὀνομάσαμε τήν κρίση πού ἐπικρατεῖ στόν τόπο μας κρίση οἰκονομική. Εἶναι ὅμως κατ’ οὐσίαν κρίση πνευματική, ἀφοῦ ἐγκαταλείψαμε τό Θεό, ὑπο-δουλωθήκαμε στό χρῆμα καί στίς ἀπολαύσεις καί θελήσαμε νά ζήσουμε χωρίς τήν παρουσία Του καί τήν τροφοδοσία Του στήν πνευματικά ἄνυδρη ἐποχή μας. Γι΄ αὐτό οἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες μᾶς συνιστοῦν:
Ἐπιστροφή στό Χριστό,
ἐμπιστοσύνη μόνο στό Χριστό,
ἐμπιστοσύνη καί σεβασμό καί εὐλάβεια στό μυστικό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία μας,
ἐμμονή στή ζωογόνο Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας,
ἀγάπη στήν πατρίδα μας, μέ τήν ἱστορία της, τόν πολιτισμό καί τήν προσφο-ρά της.
Ἔτσι θά χαίρονται καί οἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες καί θά πρεσβεύουν γιά μᾶς στό οὐράνιο Θυσιαστήριο.
Καί κάτι ἀκόμη, ἀδελφοί μου. Θέλω νά σᾶς παρακαλέσω θερμά, νά βρεθοῦμε ὅλοι τό Σάββατο 30 Ἰουνίου καί ὥρα 7 στήν Πλατεία Ὀμονοίας στήν Καστοριά, γιά νά ὑποδεχθοῦμε τόν Οἰκουμενικό μας Πατριάρχη.
Νά παρακολουθήσουμε τόν Ἑσπερινό στό Μητροπολιτικό Ναό τῆς Καστοριᾶς, στόν ὁποῖο θά χοροστατήσει ὁ Πατριάρχης μας καί θά συμψαλλεῖ, μαζί μέ τά ἀναστάσιμα τροπάρια, γιά πρώτη φορά καί ἡ Ἀκολουθία τῆς Ἁγίας Σοφίας.
Τήν Κυριακή 1η Ἰουλίου, νά βρεθοῦμε πάλι στό Μητροπολιτικό Ναό, γιά νά ἀπολαύσουμε τή Θεία Λειτουργία, τήν ὁποία θά τελέσει ὁ Οἰκουμενικός μας Πατριάρχης μαζί μέ τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν κ. Ἱερώνυμο καί ἄλλους Ἀρχιερεῖς.
Νά κοινωνήσουμε ὅλοι, τήν ἡμέρα ἐκείνη, τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Εἶναι ἡ δική μας συμμετοχή καί ἡ εὐχαριστία πρός τό Θεό, πού μᾶς χάρισε τήν Ἁγία Σοφία.
Θά πρέπει ἐπιπλέον νά γνωρίζουμε ὅτι:
πρώτη φορά λειτουργεῖ Οἰκουμενικός Πατριάρχης στήν Καστοριά, καί
γιά πρώτη φορά ζοῦμε τό γεγονός τῆς ἁγιοκατατάξεως, πού ἀφορᾶ ὄχι μόνο τήν ἀκριτική μας περιοχή, ἀλλά καί ὁλόκληρη τήν Ὀρθοδοξία.
Μέ αὐτές τίς σκέψεις σᾶς εὐχαριστῶ γιά τήν ὑπομονή σας νά μέ ἀκού-σετε, σᾶς περιμένω στίς παραπάνω ἐκδηλώσεις καί σᾶς εὔχομαι κάθε καλό στή ζωή σας μέ τίς πρεσβεῖες τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων καί τῆς Ὁσίας Σοφίας.
Μέ θερμές πατρικές εὐχές
O Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Σ Σ Α Σ
Ο ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ
