Ἀγαπητοί μου πατέρες,
Διανύσαμε καί πάλι φέτος μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ τήν περίοδο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί προχωροῦμε ὁλοταχῶς πρός τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου μας. Ὅλες οἱ ἡμέρες αὐτῆς τῆς ἑβδομάδος εἶναι σεβάσμιες καί ἱερές, καθώς μᾶς παρουσιάζουν πτυχές ἀπό τήν ἐπίγεια παρουσία τοῦ Κυρίου μας.
Ἡ ἡμέρα ὅμως τῆς Μεγάλης Πέμπτης, πού οἱ θειότατοι Πατέρες ὅρισαν νά γιορτάζουμε τόν Ἱερό Νιπτῆρα καί τόν Μυστικό Δεῖπνο, δηλαδή, τήν παράδοση τῶν φρικτῶν Μυστηρίων, μᾶς συγκλονίζει ἰδιαί-τερα. Καί αὐτό, γιατί, ὅπως ὁ Χριστός παρέδωσε.. στούς Ἁγίους Ἀποστό-λους «ἐν ἄρτῳ καί οἴνῳ» τήν τέλεση τοῦ φρικτοῦ αὐτοῦ Μυστηρίου, ὁ ἴδιος ὁ Χριστός διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἱερωσύνης παρέδωσε καί σέ μᾶς τό θεοσύστατο αὐτό Μυστήριο. Καί ὄχι μόνο παρέδωσε, ἀλλά εἶναι ὁ ἴδιος παρών καί τελών, «ὁ προσφέρων καί προσφερόμενος καί προσδε-χόμενος καί διαδιδόμενος».
Πρῶτον. Θά ἐπιθυμοῦσα νά μεταφέρω τήν εὐλαβική σας σκέψη σ’ ἕνα τροπάριο τοῦ Κανόνος τῆς Μεγάλης Πέμπτης, πού εἶναι ποίημα τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ: «Μυσταγωγοῦσα φίλους ἑαυτῆς, τήν ψυχοτρόφον ἐτοιμάζει τράπεζαν, ἀμβροσίας δέ ἡ ὄντως σοφία τοῦ Θεοῦ κιρνᾷ κρατῆρα πιστοῖς. Προσέλθωμεν εὐσεβῶς καί βοήσωμεν· Ἐνδόξως δεδόξασται, Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν».
Ἡ ὄντως Σοφία τοῦ Θεοῦ, δηλαδή ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, μᾶς μυσταγωγεῖ, μᾶς ἀνεβάζει μέ αὐτό τό Ἱερό Μυστήριο στήν ἀνώτατη σφαῖρα τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Μᾶς παραθέτει τράπεζα πνευματική, πρωτοφανή καί θεία, πού εἶναι τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του. Γι’ αὐτό καί ὀνομάζεται ψυχοτρόφος τράπεζα, ἀφοῦ τρέφει καί ζωογονεῖ τήν ψυχή καί ἁγιάζει, συγχρόνως, καί τό σῶμα μας.
Σκεφθήκαμε ὅμως, ἀγαπητοί μου πατέρες, πῶς πλησιάζουμε σ’ αὐτή τήν Ἁγία Τράπεζα; Διαθέτουμε ὅλα ἐκεῖνα τά ἀπαραίτητα πνευματικά ἐφόδια, προκειμένου νά γίνουμε μέτοχοι αὐτῶν τῶν θείων θησαυρισμάτων, δηλαδή, τοῦ Ζωοποιοῦ Σώματος καί τοῦ Τιμίου Αἵματος τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ;
Ὁ θεόπτης πατήρ τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, σέ μία ὁμιλία του «Περί τῶν θείων μυστηρίων», μᾶς λέγει τά ἑξῆς: « Ποιήσω-μεν ἡμᾶς αὐτούς ἀξίους διά τῆς μετανοίας, μᾶλλον δέ, προσενέγκωμεν ἡμᾶς αὐτούς διά τῶν ἔργων τῆς μετανοίας τῷ δυναμένῳ ποιεῖν ἀξίους ἐξ ἀναξίων· καί οὔτω μετ’ ἐλπίδος καί πίστεως ἀκαταισχύντου προσέλθω-μεν, σκοποῦντες οὐ τό ὁρώμενον ἁπλῶς, ἀλλά τά μή ὁρώμενα … Διό προκαθαρθῶμεν, ἀδελφοί, καί σῶμα καί στόμα καί διάνοιαν καί ἐν ἀγαθῇ καί καθαρᾷ συνειδήσει προσέλθωμεν … ὥστε καί τούς ἐν τῷ βάθει τῆς ψυχῆς σπίλους προαπονιψάμενοι, προσέλθωμεν· οὔτω γάρ προσελευ-σόμεθα εἰς σωτηρίαν». – «Ἄς καταστήσουμε ἐμᾶς τούς ἴδιους ἄξιους μέ τή μετάνοια, ἤ καλύτερα ἄς προσφέρουμε τόν ἑαυτό μας μέ ἔργα μετανοίας πρός Αὐτόν πού μπορεῖ νά δημιουργεῖ ἀξίους ἀπό ἀναξίους· καί ἔτσι μέ ἐλπίδα καί πίστη πού δέν θά μᾶς ντροπιάσει, ἄς προσέλθουμε, ἔχοντας στόχο, ὄχι ἁπλά αὐτό πού βλέπουμε, ἀλλά αὐτά πού δέν βλέπουμε … Γι’ αὐτό ἄς καθαρισθοῦμε ἀπό πρίν, ἀδελφοί, καί στό σῶμα καί στό στόμα καί στή διάνοια καί μέ ἀγαθή καί καθαρή συνείδηση ἄς προσέλθουμε … ὥστε ἔχοντας πλύνει ἀπό πρίν τά σημάδια τῶν ἀκαθαρσιῶν ἀπό τό βάθος τῆς ψυχῆς ἄς προσέλθουμε· μέ τέτοιο τρόπο θά εἰσέλθουμε στό δρόμο τῆς σωτηρίας».
Ἄν στή ζωή μας δέν ἀκολουθήσουμε τήν προτροπή αὐτή τοῦ θείου πατρός, θά τελοῦμε τή Θεία Λειτουργία ΧΩΡΙΣ ΟΜΩΣ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝΤΑ ΕΝ ΤΑΙΣ ΚΑΡΔΙΑΙΣ ΗΜΩΝ. Καί οἱ πρῶτοι οἱ ὁποῖοι θά πρέπει νά μετανοήσουμε καί νά ἀλλάξουμε τρόπο ζωῆς εἴμαστε ἐμεῖς οἱ Κληρικοί, προκειμένου ἐν συνεχείᾳ νά γίνουμε ζωντανό παράδειγμα μετανοίας γιά τούς συνανθρώπους μας.
Δεύτερον. Καί ἐπειδή οἱ καιροί μας εἶναι ἐξαιρετικά δύσκολοι καί ὁ λαός μας διέρχεται ὄχι μόνο μία κρίση οἰκονομική, ἀλλά κυρίως πνευματική καί αἰσθάνεται προδομένος καί ἐγκαταλελειμένος· μέ τίς δυσκολίες καί τά προβλήματα νά ὑψώνονται σάν πελώρια κύματα μπρο-στά του, ἔτοιμα νά τόν καταποντίσουν, χρειάζεται νά τόν στηρίξουμε κυρίως πνευματικά, ὥστε νά ἀποκτήσει ὅραμα καί ἐλπίδα, ἀλλά καί ὑλικά, γιά νά ξεπεράσει τίς δυσκολίες του.
Δῶστε ὁλόκληρο τόν ἑαυτό σας μέ καλωσύνη καί ἀγάπη στή διακονία τοῦ κουρασμένου αὐτοῦ ἀνθρώπου. Μέ τό λόγο σας τόν καθαρό, μέ τήν εἰλικρίνεια τῶν αἰσθημάτων σας προσπαθεῖστε νά γλυκά-νετε τήν πονεμένη καρδιά τῶν συνανθρώπων μας. Ὁ Ναός σας πάντοτε ἀνοικτός καί ἡ προσευχή σας ἕνα ἀχείμαστο λιμάνι γιά τούς ναυαγούς τῆς παρούσης ζωῆς.
Ἡ συμμετοχή σας στή φιλανθρωπική διακονία εἶναι ἀπαραίτητος, τόσο ἀπό τό Ἐνοριακό Φιλόπτωχο Ταμεῖο, ὅσο καί ἀπό τό Γενικό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Μπορεῖτε νά βρεῖτε τρόπους, νά ἀνοίξετε πόρτες, ὥστε νά ἱκανοποιήσετε τίς ἀνάγκες τῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφῶν μας. Δέν πρέπει νά σᾶς κτυπήσουν ἐκεῖνοι τήν πόρτα γιά βοήθεια, ἀλλά ἐσεῖς θά πρέπει νά τήν ἀνοίξετε μέ τή διακριτική σας εὐγένεια καί τήν ἀρχο-ντική σας ἀγάπη. Μπορεῖτε καί θά πρέπει νά κάνετε πολλά, δίνοντας ἐξετάσεις στό μάθημα τῆς ἀγάπης καί τῆς προσφορᾶς.
Πρίν ἀπό κάθε ἐνέργειά σας νά ζητᾶτε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τίς πολλές πρεσβεῖες τῆς Παναγίας καί τῶν Ἁγίων μας, ὥστε αὐτόν τό δύσκολο καιρό νά δείξουμε τό θυσιαστικό μας φρόνημα καί τό μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς μας, ἀφοῦ ὁ Χριστός μᾶς ἐτίμησε πρῶτος μέ τό χάρισμα τῆς ἀτίμητης Ἱερωσύνης.
Τρίτον. Καί ἐπειδή βρισκόμαστε στά πρόθυρα τῆς Μεγάλης Ἑβδο-μάδος θά ἤθελα νά σᾶς ὑπενθυμίσω πατρικά καί κάποιες ὑποχρεώσεις μας πού ἔχουμε γιά τήν περίοδο αὐτή:
1. Τό βράδυ τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων νά εὐτρεπισθεῖ ἡ Εἰκόνα τοῦ Νυμφίου καί νά ἐξέλθει στήν κατάλληλη ὥρα, σύμφωνα μέ τό Τυπικό. Τά φῶτα νά εἶναι σβηστά κατά τήν ἔξοδο τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος, ἀλλά καί καθ’ ὅλη τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα, ὁ φωτισμός στούς Ἱερούς Ναούς νά εἶναι περιορισμένος, ὥστε νά δημιουργεῖται κατάνυξη.
2. Νά τελεσθοῦν ὅλες οἱ Ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, σύμφωνα μέ τό Τυπικό τῆς Ἐκκλησίας μας. Θά ἐπιβληθοῦν κυρώσεις σέ ὅσους Ἱερεῖς δέν τελέσουν τίς ὡς ἄνω Ἱερές Ἀκολουθίες. Ἀκόμη, παρακαλῶ, τά Ἱερά Κείμενα καί οἱ ἐκφωνήσεις νά διαβάζονται εὐκρινῶς. Ἰδιαίτερη προσοχή στήν σωστή καί εὐκρινῆ ἀπόδοση τῶν Εὐαγγε-λικῶν Ἀναγνωσμάτων.
3. Ὁπωσδήποτε νά γίνουν οἱ τρεῖς Προηγιασμένες Θεῖες Λειτουργίες (Μ. Δευτέρα, Μ. Τρίτη καί Μ. Τετάρτη). Ἐάν δέν εἶναι δυνατόν νά γίνουν καί οἱ τρεῖς Προηγιασμένες (γιά διαφόρους σοβαρούς λόγους, ὅπως ἔλλειψη Ἱεροψαλτῶν, κ.ἄ.), ὁπωσδήποτε νά γίνει μία καί αὐτή κατά προτίμηση τήν Μεγάλη Τετάρτη.
Σᾶς ὑπενθυμίζω, ἀκόμη, ὅτι τά καλύμματα τῆς Ἁγίας Τραπέζης, καθώς καί τά Ἱερά Ἄμφια εἶναι πένθιμα μέχρι καί τίς Μεγ. Ὧρες τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς (πρωί). Στίς ὑπόλοιπες Ἱερές Ἀκολουθίες ὁ στολισμός καί τά ἄμφια εἶναι λαμπρά.
4. Τό ἀπόγευμα τῆς Μεγ. Τετάρτης νά τελεσθεῖ Ἱερόν Εὐχέλαιον σέ ὅλους τούς Ἱερούς Ναούς, ἀφοῦ προηγουμένως (τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, στό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας) ἀνακοινωθεῖ ἡ τέλεση τοῦ Ἱεροῦ Εὐχε-λαίου. Μετά τό Ἱερό Εὐχέλαιο νά τελεσθεῖ ἡ Ἀκολουθία τοῦ Νιπτῆρος (ὥρα 7.00 μ.μ.).
5. Νά τελεσθεῖ ὁπωσδήποτε Θεία Λειτουργία τήν Μεγάλη Πέμπτη (Θεία Λειτουργία Μεγ. Βασιλείου).
Τό βράδυ τῆς Μεγ. Πέμπτης νά εὐτρεπισθεῖ κατάλληλα ὁ χῶρος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί νά μεριμνήσετε γιά τήν τάξη τῆς ἐξόδου τοῦ Ἐσταυρω-μένου. Κατά τήν ἔξοδο τοῦ Ἐσταυρωμένου τά φῶτα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ πρέπει νά εἶναι ὅλα σβηστά καί οἱ πιστοί νά κρατοῦν ἀναμμένα κεριά.
Νά μεριμνήσετε, ἐπίσης, γιά τά ἄνθη τοῦ Ἐπιταφίου.
6. Τήν Μεγ. Παρασκευή νά τηρηθεῖ ἡ τάξις τοῦ Τυπικοῦ, τόσο τό πρωί, ὅσο καί τό βράδυ, στά Ἐγκώμια καί τήν Ἔξοδο τοῦ Ἐπιταφίου.
Κατά τήν διάρκεια τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν νά κτυποῦν πένθιμα οἱ καμπάνες τῶν Ἱερῶν Ναῶν, ἀλλά καί (κατά διαστήματα) ὅλη τήν ἡμέρα. Ἐπάνω στόν Ἐπιτάφιο θά ὑπάρχει ὁπωσδήποτε τό Ἱερόν Εὐαγγελιον. Ἐφιστῶ τήν προσοχή ὅλων: πρός Θεοῦ, νά μήν τοποθετηθεῖ δίσκος γιά συλλογή χρημάτων στό Ἱερό Κουβούκλιο τοῦ Ἐπιταφίου.
7. Τό Μέγα Σάββατο εἶναι ἡ τελευταῖα καί πιό λεπτομερής σέ προετοιμασία ἡμέρα τῆς Μεγ. Ἑβδομάδος. Να τελεσθεῖ ἡ Θεία Λειτουρ-γία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ὅπως προβλέπεται ἀπό τό Τυπικό τῆς Ἐκκλησίας μας.
ΠΑΡΑΚΑΛΩ, ἀκόμη:
α) Γιά τήν καθαριότητα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, τοῦ Ἱεροῦ Βήματος καί τόν εὐπρεπισμό τῆς Ἁγίας Τραπέζης.
β) Νά γίνει ὁ ἀναστάσιμος στολισμός μέ ἐπιμέλεια καί λαμπρότητα.
γ) Νά γίνει καθαριότητα κηροπηγίων, κανδηλῶν καί Ἱ. Σκευῶν. Πρέπει οἱ Ναοί μας νά ὑποδεχθοῦν μέ πλήρη καθαρότητα καί εὐπρέπεια τό Ἀναστάσιμο Φῶς.
δ) Νά μεριμνήσετε γιά τήν ἔγκαιρη προμήθεια καί βαφή κόκκινων αὐγῶν, τά ὁποῖα θά μοιράσετε στούς πιστούς μας τήν νύκτα τῆς Ἀναστάσεως ἤ καί μετά τόν Ἑσπερινό τῆς Ἀγάπης.
ε) Νά προτρέψετε τούς πιστούς νά μήν φύγουν μετά τήν Ἀνάσταση, ἀλλά νά μείνουν καί νά παρακολουθήσουν τήν Ἀναστάσιμη Θεία Λειτουργία, γιά τήν ὁποία καί γίνεται ὅλος ὁ πνευματικός ἀγῶνας μας. Νά τούς προτρέψετε, ἀκόμη, ἀπό τήν Κυριακή τῶν Βαΐων, ἀλλά καί νωρίτερα, μέ εὐγενικό τρόπο, ὅπως ἁρμόζει σέ Ἱερεῖς τοῦ Ὑψίστου, νά κοινωνήσουν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων τήν νύκτα τῆς Ἀναστάσεως.
στ) Νά μήν ξεχάσετε νά ἀναγνώσετε τήν Ἀναστάσιμη Ἐγκύκλιο τό Μεγάλο Σάββατο βράδυ πρίν τό ” Δεῦτε λάβετε φῶς . . . “, καθώς καί στόν Ἑσπερινό τῆς Ἀγάπης.
ζ) Νά προτρέψετε τούς πιστούς μας νά παρακολουθήσουν τόν Ἑσπερινό τῆς Ἀγάπης, πού τελεῖται τό πρωί τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα καί ὥρα 11.00 π.μ. στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Καστοριᾶς. Ὅσοι ἀπό ἐσᾶς μπορεῖτε, νά παρευρεθεῖτε στόν ὡς ἄνω Ἑσπερινό καί νά φέρετε μαζί σας τά πιό λαμπρά ἄμφια. Ἡ παρουσία σας θά μοῦ δώσει ἰδιαίτερη χαρά.
η) Νά μήν ξεχάσουμε, ἐπαναλαμβάνω καί πάλι, τούς ἀναξιοπαθοῦντες καί πάσχοντες ἀδελφούς μας. Τά Ἐνοριακά Φιλόπτωχα Ταμεῖα νά δρα-στηριοποιηθοῦν ἀκόμη περισσότερο τήν περίοδο αὐτή. Ὅταν ὑπάρχει πρόβλημα πού ὑπερβαίνει τίς δυνατότητες τῆς Ἐνορίας, τότε καί μόνο, μπορεῖτε νά ἀπευθυνθεῖτε γιά βοήθεια ἀπό τό Γενικό Φιλόπτωχο Ταμεῖο.
Τέλος, ἐφιστῶντας τήν προσοχή σας καί πάλι στό θέμα τῆς καθαριότητος καί τοῦ εὐπρεπισμοῦ τῶν Ἱερῶν Ναῶν, σᾶς προτρέπω νά ἐπιβλέψετε προσωπικά τήν μέχρι λεπτομέρειας καθαριότητα τοῦ Ναοῦ, πού θά γίνει ἀπό εὐλαβεῖς κυρίες ἐγκαίρως καί ὄχι τήν Μεγάλη Ἑβδο-μάδα, καί ἀπό ἐσᾶς τούς ἰδίους ἡ καθαριότητα καί ἡ περιποίηση τοῦ Ἱεροῦ Βήματος καί ἰδίως τῆς Ἁγίας Τραπέζης καί τῆς Ἁγίας Προθέσεως. Τό Μ. Σάββατο πρωί καί μετά τήν Θεία Λειτουργία, νά γίνει ἡ τελευταία καθαριότητα. Ὁ,τιδήποτε περιττό ἀντικείμενο, παρακαλῶ, νά ἀπο-συρθεῖ στίς ἀποθῆκες.
Προσέχοντες τήν εὐπρέπεια καί καθαριότητα τῶν Ἱερῶν Ναῶν, τήν τήρηση τοῦ Τυπικοῦ καί τίς λεπτομέρειες πού ἐπιβάλλει ἡ ἰδιαιτερότητα τῶν ἡμερῶν, συντελοῦμε στό νά γιορτάσουμε μέ λαμπρότητα τήν Μεγάλη Γιορτή, τήν πιό λαμπρή τῆς πίστεώς μας. Βοηθᾶμε, ἀκόμη, τούς πιστούς μας νά βιώσουν τό μεγαλεῖο καί τόν πνευματικό πλοῦτο τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας καί νά νοιώσουν τήν πνευματική χαρά πού προσφέρουν οἱ Ἱερές Ἀκολουθίες, ὅταν συνδυάζονται μέ τήν τάξη καί τήν εὐπρέπεια τῶν Ἱερῶν Ναῶν.
Σᾶς ἀσπάζομαι στό ὄνομα τοῦ ὑπέρ ἡμῶν Παθόντος καί Ἀναστάντος Κυρίου καί σᾶς εὔχομαι
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Μέ πολλές εὐχές καί τήν ἐν Κυρίῳ ἀγάπη
Ο Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Η Σ
Ο ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ
