Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ
Με δέος και θαυμασμό στεκόμαστε και πάλι μπροστά στο ανερμήνευτο μυστήριο της επί γης παρουσίας του Ιησού Χριστού. Τελεσιουργείται στο πλήρωμα του χρόνου, κατά την έκφραση του Αποστόλου Παύλου: «Ότε δε ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, εξαπέστειλεν ο Θεός τον υιόν αυτού, γενόμενον εκ γυναικός, γενόμενον υπό νόμον, ίνα τους υπό νόμον εξαγοράση, ίνα την υιοθεσίαν απολάβωμεν»1. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο θαύμα στην ιστορία, ούτε συγκλονιστικότερο γεγονός : ο Θεός ήλθε στην γη και έγινε άνθρωπος, το σπήλαιον ανεδείχθη ουρανός και «η φάτνη χωρίον εν ω ανεκλήθη ο αχώρητος». Είναι το μόνο αληθινά παράδοξο και «καινό που συνέβει στον κόσμο που ζούμε, κάτω από τον ήλιο», θεολογεί ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός2.
«Τι το περί εμέ τούτο μυστήριον;» Θα αναφωνήσει η θεολόγος φωνή της Εκκλησίας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος3. Και ο Άγιος Κύριλλος Πατριάρχης Αλεξανδρείας θα προσθέσει: «Τα ουράνια ευφραίνονται, τα βουνά γεμίζουν με αγαλλίαση, έρχεται ο Χριστός ανάμεσά μας για να ευεργετήσει όλους τους ανθρώπους και να χαρίσει την ευφροσύνη σε όλους. Έγινε μικρός και αδύνατος άνθρωπος και τοις ανθρώποις συνανεστράφη, μετά των δούλων ο Δεσπότης, μετά των χρεωφειλετών ο πληρωτής, μετά των ασώτων η σωτηρία, μετά των καταδίκων ο ελευθερωτής»4.
Και αυτή η γιορτή δεν είναι μία απλή επέτειος, ένας εορτασμός συνηθισμένος, γεμάτος με υλικά δώρα και ανταλλαγή ευχών. Αλλά μας καταδεικνύει αλήθειες που δεν έσβησαν από την λήθη της εκκλησιαστικής μας ιστορίας, ούτε ατόνησαν στο πέρασμα των αιώνων. Αυτή η γιορτή μας φανερώνει την αγάπη του Χριστού για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Μας μεταφέρει την χαρά και την λύτρωση από τα πάθη, τα μίση και τις έχθρες. Οι αγγελιοφόροι του Ουρανού μεταφέρουν και σήμερα στην γη μας, που βάφεται με το αίμα χιλιάδων ανθρώπων και στον ταραγμένο πλανήτη μας από την παρουσία του πολέμου, το πιο χαρούμενο μήνυμα:
«Και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία»5
Πρώτον. «Και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Είναι το δώρο του Ουρανού.
Είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος.
Είναι εσωτερική κατάσταση της ψυχής που ζει με την έντονη παρουσία του Θεού και με τους συνανθρώπους της.
Είναι το υπόβαθρο της πραγματικής ευτυχίας του ανθρώπου.
Στον καιρό μας την κάναμε σημαία, και διαφήμιση στην πορεία μας, χωρίς όμως να την έχουμε κάνει πράξη και ζωή.
«Φίλη» την ονομάζει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος «το παρά πάντων μεν επαινούμενον αγαθόν υπό ολίγων δε φυλασσόμενον». Εκφράζοντας εν συνεχεία την αγωνία του: «Γιατί μας εγκατέλειψες; Πότε θα ξανάρθεις;»6.
Είναι χαμένη η ειρήνη, σήμερα, από τον πλανήτη μας, γιατί ως άνθρωποι δεν την αναζητούμε στην πηγή της, που είναι ο Χριστός. Σαν άτομα, αλλά και σαν κοινωνίες ακόμη περισσότερο, απομακρυνθήκαμε από τον Άρχοντα της ειρήνης και την πηγή της ειρήνης.
Αυτός (ο Χριστός) γαρ εστιν η ειρήνη ημών, ο ποιήσας τα αμφότερα εν και το μεσότειχον του φραγμού λύσας, την έχθραν»7.
Στεκόμαστε εχθρικά απέναντί του. Περιφρονητικά μιλούμε για το πρόσωπό Του. Αρνούμαστε την θεότητά Του. Πολεμούμε κάθε προσπάθεια που στοχεύει στην παρουσία Του στην νέα γενιά. Δεν επιθυμούμε να ξεδιψάσουμε πίνοντας νερό από το φρέαρ της Παραδόσεώς μας. Επιζητούμε, όμως, καρπούς από ένα δένδρο που επιμελώς προσπαθούμε να το ξηράνουμε και να το ξεριζώσουμε με την συμπεριφορά μας και την εν γένει βιοτή μας.
Όσοι όμως στην ζωή τους, σαν άτομα και σαν λαοί, δέχθηκαν την παρουσία του Βρέφους της Βηθλεέμ, έγινε γι αὐτούς ο προσωπικός Λυτρωτής και Σωτήρας, χαρίζοντάς τους μία άλλη ποιότητα ζωής, αγνή ειρηνική, μεστή ελέους και καρπών αγαθών, χωρίς να κάνει διακρίσεις και χωρίς υποκρισία, κατά τον Άγιο Απόστολο Ιάκωβο τον Αδελφόθεο8.
Δεύτερον. «Και επί γης ειρήνη». Δεν είναι, η ειρήνη, υπόθεση μόνο των μεγάλων της γης, αλλά και προσωπική ευθύνη του καθενός μας. Η παρουσία του Χριστού μέσα μας και η σχέση μας μαζί Του είναι η αληθινή εγγύηση για την εσωτερική αλλαγή, την αναγέννηση και την ανακαίνιση του ανθρώπου και άρα για την παρουσία της αληθινής ειρήνης. Δεν μπορούμε να πασχίζουμε για την παγκόσμια ειρήνη, αν πρώτα εμείς δεν ζούμε ειρηνικά με τους συνανθρώπους μας, την στενότερη και την ευρύτερη οικογένειά μας. Ο Απόστολος Παύλος είναι χαρακτηριστικός στο σημείο αυτό: «Ει δε τις του ιδίου οίκου προστήναι ουκ οίδε, πως εκκλησίας Θεού επιμελήσεται;»9. , Δηλαδή, ένας άνθρωπος, εάν δεν προΐσταται καλώς στο σπίτι του και δεν διαχειρίζεται σωστά τις οικογενειακές του υποθέσεις, πως μπορεί να επιμεληθεί τα κοινά και να φροντίσει για τους άλλους;
Τρίτον. «Και επί γης ειρήνη, εν αθρώποις ευδοκία». Η παρουσία των πολέμων που μας κτυπούν ανελέητα, οι καθημερινές επιβουλές που μας πολιορκούν, η ταραχή, το άγχος και η ανασφάλεια που κυριαρχούν μέσα μας φανερώνουν την απομάκρυνσή μας από τον Θεό και το πανάγιο θέλημά Του. Υπακούοντας στον λόγο του Προφήτου Δαβίδ «ζήτησον ειρήνην και δίωξον αυτήν»10, θα συναντήσουμε την ειρήνη στο πρόσωπο Εκείνου, που έκλινε ουρανούς και κατέβη στη γη και έγινε άνθρωπος, προκειμένου να επανακτήσουμε την αξία μας και να ενδυθούμε και πάλι το πρωτόκτιστο κάλλος.
Θα συναντήσουμε την ειρήνη στην καινή εντολή της αγάπης, αφού «η αγάπη τω πλησίω κακόν ουκ εργάζεται»11 και ουκ οίδε προτιμάν το συμφέρον.
Θα βρούμε την ειρήνη στο μονοπάτι της ταπεινώσεως, αφού η ταπείνωση είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο που προσελκύει την αγάπη του Ουρανού.
Θα την γευθούμε πλουσιοπάροχα στις ώρες της προσευχής, της μετανοίας, της υπακοής και της ησυχίας.
Θα την δεχθούμε στις στιγμές των αγαθών και καλών λογισμών, στην αποδοχή του άλλου όπως ακριβώς είναι, με το πνεύμα της διακονίας, που θα πρέπει να μας διακρίνει, αφού «μηδείς το εαυτού ζητείτω, αλλά το του ετέρου έκαστος», κατά την εντολή του Αποστόλου των εθνών Παύλου12.
Χριστούγεννα 2015. Ο ύμνος των Αγγέλων, αδελφοί μου, ηχεί και πάλι μέσα στην λατρεία της Αγίας μας Εκκλησίας. «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία».
Πως θα κάνουμε σήμερα Χριστούγεννα; Που θα ακουμπήσουμε για να αναπαύσουμε σήμερα την καρδιά μας με τα όσα συμβαίνουν γύρω μας; Σε ποιά γωνιά του συγχρόνου παγκοσμίου στάβλου θα ανοίξουμε τα μάτια μας για να δούμε τον Βασιλέα Χριστό έχοντας, ως σκέπασμα την μητρική αγάπη της Θεοτόκου και την στοργική παρουσία του Δικαίου Ιωσήφ;
Θα κινηθούμε, για να εννοήσουμε το βάθος και την ουσία αυτής της εορτής η θα περιορισθούμε στον δυτικό λίβα που έδιωξε από την φάτνη τον Χριστό και στην θέση Του έβαλε τον χρυσό;
Θα αναζητήσουμε άραγε, να απαλλαγούμε από τον επιδερμικό εορτασμό που μας κληροδότησαν ξένα κέντρα απεμπολώντας τον παραδοσιακό εορτασμό της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και της πατρίδος μας;
Θα αναζητήσουμε το αληθινό φως, «το της γνώσεως», που ανατέλει στο Σπήλαιο της Βηθλεέμ;
Θα ποθήσουμε την τροφή του παντός κόσμου, τον ενανθρωπήσαντα Θεό; Είναι κάποια ερωτήματα ιδιαίτερα πρέπει να μας απασχολήσουν και κυρίως να μας προβληματίσουν.
Ο Άρχων της ειρήνης, ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού βρίσκεται και πάλι ανάμεσά μας, χαρίζοντας πολύτιμα δώρα, με πρώτο αυτό της ειρήνης. Όμως, με μία προϋπόθεση: Να βαδίσουμε μαζί Του στα μονοπάτια της δικής Του ζωής και ειρήνης, αφού «η δε παρ Αὐτοῦ ειρήνη εστί βεβαία, ακίνητος, παγία, μόνιμος»13, αθάνατος, τέλος ουκ έχουσα.
Αυτήν την ημέρα της κατά σάρκα Γεννήσεως του Σωτήρος Χριστού, που αποτελεί σταθμό στην ιστορία του ανθρωπίνους γένους και πηγή ανεφοδιασμού στην δική μας πορεία, σας αγκαλιάζω όλους, αδελφοί μου, με την αγάπη μου και σας εύχομαι υγεία, ευημερία και πλούσια την ευλογία του νηπιάσαντος Κυρίου μας.
Εύχομαι για την πατρίδα μας να ανατείλουν καλύτερες ημέρες, να ανοίξουμε τα μάτια μας και πολύ περισσότερο την καρδιά μας στον Χριστό, προκειμένου να γιορτάζουμε πάντοτε «αεί Χριστούγεννα».
1 Γαλ. 4,4-5.
2 Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως, ΕΠΕ 1,282.
3 Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Λόγος λη , Εις τα Θεοφάνια, είτουν Γενέθλια του Σωτήρος, ΕΠΕ 5,60.
4 Αγίου Κυρίλλου Πατριάρχου Αλεξανδρείας, Ομιλία ιγ , Εις την αγίαν εορτήν των Βαΐων, και εις τον πώλον, PG 77,1052Β.
5 Λουκ. 2,14.
6 Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Λόγος κβ , Ειρηνικός β λεχθείς, εν Κωνσταντίνου πόλει, επί τη γενομένη τω λαώ φιλονεικία, περί επισκόπων τινών διενεχθέντων προς αλλήλους, PG 35,1132Β.
7 Εφεσ. 2,14.
8 Ιακ. 3,17.
9 Α Τιμ. 3,5.
10 Ψαλμ. 33,15.
11 Ρωμ. 13,10.
12 Α Κορ. 10,24.
13 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Επιστολή ρλ , Κάστω, Ουαλερίω, Διοφάντω, Κυριακώ, πρεσβυτέροις Αντιοχείας, PG 52,689.