Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Σε έναν από τους τρεις κήπους που στάθηκαν, αδελφοί μου αγαπητοί, σταθμοί και ορόσημα στην πορεία του ανθρώπου επί της γης, μας επιτρέπει και πάλι η φιλανθρωπία του Θεού να βρεθούμε τη φωτόλουστη αυτή νύκτα. Και,
ενώ στη ζωή μας βιώσαμε τα φρικτά αποτελέσματα του πρώτου κήπου, της Εδέμ, ο οποίος μετεβλήθη σε πεδίο μάχης του διαβόλου και των Πρωτοπλάστων εξαιτίας της παρακοής τους,
ενώ ζήσαμε την αγωνία, αυτές τις ημέρες, του «δι ἡμᾶς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν παθόντος και σταυρωθέντος Σωτήρος Χριστού»1 που έλαβε χώρα στο δεύτερο κήπο, της Γεθσημανή, και νοερά μεταφερθήκαμε σ’ αυτόν ακούγοντας τα κείμενα των Ιερών Ευαγελιστών,
ο τρίτος κήπος μας γεμίζει απόψε με πνευματική χαρά και αγαλλίαση.
Είναι ο κήπος «όπου εσταυρώθη» ο Ιησούς «και εν τω κήπω μνημείον καινόν, εν ω ουδέπω ουδείς ετέθη»2 κατά την έκφραση του Ευαγγελιστού Θεολόγου. Η θεόσωμος ταφή του Μονογενούς Υιού και Λόγου του Θεού και η τριήμερος εκ νεκρών ανάστασις, τον μετέβαλε σε κήπο της πνευματικής ευφροσύνης και τον ανέδειξε ανώτερο από εκείνον της Εδέμ. Και το «καινόν μνημείον», στο οποίο κατετέθη η ζωή των απάντων και «ύπνωσε για λίγο ως θνητός ο Βασιλεύς και Κύριος»3, έγινε ζωοδόχος και ζωηφόρος τάφος, του Παραδείσου ωραιότερος και παστάδος πάσης βασιλικής λαμπρότερος, αλλά και πηγή της ημών αναστάσεως4.
Εάν υπάρχει σήμερα η Εκκλησία του Χριστού, η μοναδική Εκκλησία, όχι τυπικά και λεκτικά, αλλά ουσιαστικά και οντολογικά,
εάν υπάρχουν Άγιοι, Όσιοι και Δίκαιοι,
εάν υπάρχουν Μάρτυρες που θυσιάσθηκαν και πιστοί Χριστιανοί που είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τα πάντα, ακόμη και αυτή τη ζωή τους, για το πρόσωπο του Χριστού,
όλα αυτά οφείλονται στο γεγονός της Αναστάσεως, που έγινε για το Χριστιανό και τον κάθε άνθρωπο πηγή ζωής αιωνίου. Σε αυτό ανέφερεται ο Απόστολος Παύλος τονίζοντας «ει Χριστός ουκ εγήγερται, κενόν άρα το κήρυγμα ημών, κενή δε και η πίστις ημών»5. Στη διαρκή βίωση και εμπειρία της Αναστάσεως προτρέπει και τον μαθητή του Τιμόθεο : «μνημόνευε Ιησούν Χριστόν εγηγερμένον εκ νεκρών … κατά το ευαγγέλιόν μου»6.
«Αν ο κορυφαίος των Αποστόλων Πέτρος» μας αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυστόστομος «δεν άντεξε σ ἕνα λόγο μίας μικρής θυρωρού, οι άλλοι δε απόστολοι μόλις είδαν δεμένο τον Χριστό σκορπίσθηκαν, πως διαννοήθηκαν να τρέξουν στα πέρατα του κόσμου και να σπείρουν φανταστικό λόγο περί αναστάσεως; Πως μπόρεσαν να αντισταθούν σε άρχοντες και σε όχλους, πως άντεχαν στα σπαθιά, στα τηγάνια, και στα καμίνια, στους καθημερινούς μυρίους θανάτους, εάν δεν είχαν τη δύναμη και την ώθηση της Αναστάσεως;»7.
Και, πρώτον. Η Ανάσταση του Χριστού είναι πηγή ζωής αιωνίου, γιατί ο Χριστός ήταν και είναι η ζωή των ανθρώπων. Δεν είναι απλώς ένας κοινωνικός επαναστάτης η ένας ιδεολόγος η ένας ακόμη φιλόσοφος η προφήτης, που ήλθε να προσφέρει κάποιες αλήθειες στον άνθρωπο η να βελτιώσει τη ζωή του, αλλά η ζωή και το φως των ανθρώπων. Ο λόγος Του είναι χαρακτηριστικός : «Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή»8.
Δεν παρέχει απλώς ανάσταση, αλλά ΕΙΝΑΙ η ανάσταση των ανθρώπων. Είναι η ζωή που ζωοποιεί τον άνθρωπο με τη δημιουργική και θεοποιό ενέργειά Του. Έτσι Τον έζησε ο Απόστολος Παύλος στο δρόμο προς τη Δαμασκό, γι’ αυτό και Τον παρουσιάζει ως την «ζωήν ημών» : «όταν ο Χριστός φανερωθή, η ζωή ημών, τότε και υμείς συν αυτώ φανερωθήσεσθε εν δόξη»9.
Έτσι Τον ζούμε και εμείς μέσα στο μυστικό σώμα Του, που είναι η Εκκλησία, συμμετέχοντας στην ασκητική, λειτουργική και μυστηριακή της ζωή. Αυτόν ενδυώμεθα κατά το Ιερό Βάπτισμα, προκειμένου να αποβάλλουμε την αμαρτία και τη θνητότητα, αφού γινόμαστε μέλη του σώματός Του. Με το Ιερό Χρίσμα λαμβάνουμε το βάπτισμα του Πνεύματος και γινόμαστε ναός του Αγίου Πνεύματος, που σημαίνει φιλοξενούμε στο χώρο της καρδιάς μας τον Άγιο Τριαδικό Θεό. Με το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας μας ενώνει μαζί Του, μας τρέφει και μας ζωογονεί με τον εαυτό Του. Έτσι, τα Ιερά αυτά Μυστήρια δεν είναι απλώς ιερές τελετές, αλλά τρόποι αναγεννήσεως του Χριστιανού και μετοχής στη ζωή του Χριστού. Γιατί ο Χριστός δεν ήλθε να συντηρήσει την παλιά ζωή που συνδέεται με το θάνατο, αλλά για να κατασκευάσει έναν καινούργιο κόσμο που θα έχει τη δική Του ζωή10.
Δεύτερον. Πηγή ζωής αιωνίου, η Ανάσταση του Χριστού. Ανέκαθεν ο φόβος του θανάτου έριχνε τη σκιά του στη ζωή των ανθρώπων. Ο Χριστός, όμως, με τον ερχομό Του στη γη έδειξε την κυριαρχία Του πάνω στο θάνατο με τα τρία γνωστά από τα ευαγγελικά κείμενα θαύματα αναστάσεως των νεκρών :
«Νεανίσκε, σοι λέγω, εγέρθητι»11 είναι ο απλός και φυσικός λόγος Του προς το νεκρό υιό της χήρας της Ναΐν.
«Το παιδίον ουκ απέθανεν, αλλά καθεύδει»12 βεβαιώνει για την κόρη του Ιαείρου και την επαναφέρει από το θάνατο στη ζωή.
«Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται • αλλά πορεύομαι ίνα εξυπνίσω αυτόν»13 προειδοποιεί τους μαθητές για το επερχόμενο θαύμα της αναστάσεως του τετραημέρου Λαζάρου.
Έτσι, ο Κύριος δίνει το ίδιο «βάρος» στον ύπνο και στο θάνατο. Δεν μπορεί πλέον ο θάνατος να ασκήσει καταλυτικό ρόλο στη ζωή του ανθρώπου, αφού ο Χριστός με τον εκούσιο θάνατό Του πάνω στο Ξύλο του Σταυρού και την Ανάστασή Του ενέκρωσε το θάνατο, χαρίζοντας στο ανθρώπινο γένος την αιώνια ζωή. «Που σου θάνατε το κέντρον; Που σου άδη το νίκος;»14 επαναλαμβάνει μαζί με το φτερωτό Απόστολο των εθνών σε τόνο θριαμβευτικό ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Και προσθέτει στον κατηχητικό του λόγο που θα ακούσουμε στο τέλος της Ακολουθίας του αναστασίμου Όρθρου : «Μηδείς φοβείσθω θάνατον • ηλευθέρωσε γαρ ημάς του Σωτήρος ο θάνατος. Έσβεσεν αυτόν, υπ’ αυτού κατεχόμενος. Εσκύλευσεν τον άδην, ο κατελθών εις τον άδην. … Ανέστη Χριστός, και ζωή πολιτεύεται. Ανέστη Χριστός, και νεκρός ουδείς επί μνήματος»15.
Με το γεγονός της Αναστάσεως δεν υπάρχουν πλέον αδιέξοδα στη ζωή αυτών που πιστεύουν και συνδέονται οργανικά με το πρόσωπο του Χριστού. Ο Κύριός μας, ως συνοδοιπόρος «πάσας τας ημέρας της ζωής ημών»16, θα μας οδηγεί πάντοτε σε δρόμους ζωής και πνευματικής χαράς. Και εάν επιτρέπει τα περάσματα από δύσκολα μονοπάτια, είναι γιατί «εν πειρασμοίς μένειν, ευέλπιδας ποιεί περί των μελλόντων είναι», καθώς εξηγεί η χρυσή αηδόνα της Εκκλησίας17.
Έτσι, η Ανάσταση του Χριστού κάνει χαμογελαστή τη ζωή μας και στον πιο βαρύ χειμώνα και αποτελεί την εγγύηση και την απόδειξη ότι έπειτα από κάθε Γολγοθά ακολουθεί η ανάσταση, η απελευθέρωση, το φως του Χριστού. Τώρα πλέον δεν ζούμε για να πεθάνουμε, αλλά πεθαίνουμε για να ζούμε. Γι’ αυτό και το ημέτερον Πάσχα χαρακτηρίζεται ως «Πάσχα λύτρον λύπης»18, διότι «Χριστός γαρ εγήγερται, ευφροσύνη αιώνιος»19.
Πάσχα, αδελφοί μου, και πάλι! Πάσχα! Διάβαση από το σκοτάδι στο φως • έξοδος από τον άδη προς τη ζωή • άνοδος από τη γη προς τον ουρανό • μετάβαση από το θάνατο στη ζωή • ανάσταση των πεσμένων ανθρώπων • Πάσχα, των πιστών η πραγματική ζωή»20.
Πάσχα, μέσα στο φως του αναστάντος Κυρίου μας!
Όλα καινούργια! Όλα γεμάτα χαρά και ελπίδα!
«Φως Χριστού φαίνει πάσι»!
Σ’ αυτή τη φωτοδοσία της αποψινής βραδυάς καλούμαστε να εισοδεύσουμε κι εμείς, ώστε να γίνουμε όλοι φως, βαστάζοντας το Θεό η μάλλον βασταζόμενοι από το Θεό, προκειμένου να εισέλθουμε στη χώρα του φωτός, που είναι η Βασιλεία των Ουρανών.
«Πιστεύετε», αδελφοί μου, «εις το φως, ίνα υιοί φωτός γένησθε»21.
1 Πρβλ. Σύμβολον της Πίστεως.
2 Ιω. 19,41.
3 Εξαποστειλάριον της εορτής της Αναστάσεως.
4 Πρβλ. Τροπάριον Τριψάλμου Διακαινησίμου Εβδομάδος.
5 Α Κορ. 15,14.
6 Β Τιμ. 2,8.
7 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Υπόμνημα εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, Ομολία πθ , κεφ. 1, ΕΠΕ 12,373.
8 Ιω. 11,25.
9 Κολ. 3,4.
10 Αρχιμ. Ιεροθέου Βλάχου (νυν Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου), Το πολίτευμα του Σταυρού, εκδ. Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας), Αθήνα 1990, σελ. 62-63.
11 Λουκ. 7,15.
12 Μαρκ. 5,39.
13 Ιω. 11,11.
14 Α Κορ. 15,55.
15 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Λόγος Κατηχητικός εις την αγίαν και λαμπροφόρον ημέραν της ενδόξου και σωτηριώδους Χριστού του Θεού ημών Αναστάσεως, Πεντηκοστάριον, εις το τέλος της Ακολουθίας του Όρθρου της εορτής της Αναστάσεως.
16 Πρβλ. Ματθ. 28,20.
17 Του ιδίου, Εις τους ανδριάντας, Ομιλία α , PG 49,28.
18 Στιχηρόν του Πάσχα, Ακολουθία του Όρθρου της Αναστάσεως.
19 Τροπάριον α ᾠδῆς του κανόνος του Όρθρου της Αναστάσεως.
20 Ιωσήφ Βρυεννίου, Περιοδικόν Η Δράσις μας, τ. Μαΐου 2014, σελ. 201.
21 Ιω. 12,36.