Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας Σεραφείμ, Υπερτίμου και Εξάρχου Άνω Μακεδονίας
Ο Όσιος Παΐσιος ήταν ένας βιαστής μοναχός, βίαζε συνεχώς τον εαυτό του προκειμένου να βρει τον πολύτιμο μαργαρίτη που είναι ο Χριστός. Γι’ αυτό και συχνά-πυκνά τόνιζε σε όλους εκείνους που τον επισκέπτονταν, το γεγονός δηλαδή της εγρηγόρσεως, αυτό δηλαδή που παρουσιάζει ο ίδιος ο ενανθρωπήσας Ιησούς Χριστός: «γρηγορείτε και προσεύχεστε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν· το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σάρξ ασθενής» (Ματθ. 26,41). Εγρήγορση χρειάζεται ιδιαίτερα στις αποκαλυπτικές ημέρες που ζούμε. Εγρήγορση στα θέματα της πίστεως, αλλά και στα θέματα της πατρίδος. Είδαμε πώς το παγκόσμιο σύμβολο του Χριστιανισμού εν μιά νυκτί μετατράπηκε σε τζαμί. Ο όσιος είναι χαρακτηριστικός στο σημείο αυτό. Ας τον απολαύσουμε και πάλι :
«Η διαρκής εγρήγορση κουράζει όταν μπαίνει ο εγωισμός, γιατί τότε ο άνθρωπος πιέζει τον εαυτό του. Όταν όμως μπαίνει το φιλότιμο, ο αγώνας γίνεται με την καρδιά, και τότε δεν κουράζει, γιατί τον γλυκαίνει το φιλότιμο. Όταν ο άνθρωπος αγωνίζεται πνευματικά με φιλότιμο, νιώθει εσωτερική αγαλλίαση, γιατί ο Θεός του δίνει πνευματική ευχαρίστηση.
Ο Χριστός είναι στοργικός Πατέρας και όχι τύραννος. Τον φιλότιμο αγώνα μας χαίρεται ο Χριστός. Όταν ο άνθρωπος αγωνίζεται πνευματικά με φιλότιμο, νιώθει εσωτερική αγαλλίαση, γιατί ο Θεός του δίνει πνευματική ευχαρίστηση. Βέβαια ο φιλότιμος ποτέ δεν αγωνίζεται για την ανάπαυση και την ευχαρίστηση. Κι αν δεν του δώσει ο Θεός και τον Παράδεισο, δεν θα τον πειράξει, γιατί δεν λέει: «να αγωνισθώ, για να πάω στον Παράδεισο, για να περνάω καλά και να μην υποφέρω στην κόλαση», αλλά από φιλότιμο δεν αμαρτάνει, γιατί δεν θέλει να πάει στην κόλαση και να πληγώσει τον Ευεργέτη του Χριστό. Κι αν ο Χριστός του πη ότι και στον Παράδεισο θα έχει μαρτύρια, πάλι θα θέλει να πάει εκεί για τον Χριστό». (Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Πάθη και Αρετές, Θεσσαλονίκη 2006, σ.σ. 257-258)