Live radio
“Ω μακαρίων χειρών και χειλέων”

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ,. Σεραφείμ

Μελωδούνται στους Ορθοδόξους Ναούς της Αγίας μας Εκκλησίας τα θεόπνευστα τροπάρια των ιερών υμνογράφων του Όρθρου της Αγίας και Μεγάλης Τετάρτης και μας παραδίδουν στα κύματα της κατανύξεως που ιδιαίτερα νοσταλγεί η ανθρώπινη ψυχή.

Τι ήταν εκείνο που απασχολούσε την αμαρτωλό γυναίκα, την οποία κάθε Μεγάλη Τετάρτη θυμόμαστε σύμφωνα με τις υποδείξεις των θεοφόρων Πατέρων μας;

Είναι η σκλαβιά της αμαρτίας, το σκότος, το οποίο απλώνεται στο χώρο της ψυχής και δεν της δίνει τη δυνατότητα να δει το πρόσωπο του Θεού. Αυτήν την κατάσταση οι έμπειροι της πνευματικής ζωής την ονομάζουν παρά φύσιν κατάσταση, γιατί απλούστατα ο άνθρωπος είναι πλασμένος να βλέπει το πρόσωπο του Θεού. Γι΄ αυτό και όταν ο νους του ανθρώπου σκοτίζεται από την παρουσία της αμαρτίας, χάνει αυτήν τη δυνατότητα και εκπίπτει του σκοπού για τον οποίον τον έπλασε ο Θείος Δημιουργός. Απελπισμένα, έτσι, ζητά την απελευθέρωσή του από τα αισθητά και τα είδωλα που υπάρχουν γύρω του και με τα οποία συνδέεται ο νους του, προκειμένου να δει το φως το ανέσπερο που είναι ο Χριστός.

Η αμαρτία ήταν το πρόβλημα αυτής της γυναικός. Και η έξοδος από αυτήν την κατάσταση ήταν ηρωική.

1. Αυτή η γυναίκα διέθετε τόλμη ώστε να φθάσει στο σπίτι του Σίμωνος του Φαρισαίου, να ξεπεράσει τον εαυτό της, την ντροπή από την παρουσία τόσων προσκεκλημμένων και να ζητήσει την άφεση των αμαρτιών της από τον Ιατρό των ψυχών και των σωμάτων.

2. Αυτή η γυναίκα διέθετε ακόμη κάτι πολύ ακριβό. Δεν είναι μόνο το μύρο, το οποίο επιχέει στα πόδια του Χριστού και «δια των τριχών και δια των χειλέων της τα εκμάσσει, πυκνώς καταφιλούσα» (Τροπάριον η΄ ωδής του Κανόνος του Αγίου Ανρέου Κρήτης, Μεγάλη Τρίτη εσπέρας εις το Μέγα Απόδειπνον), αλλά κυρίως τα δάκρυα. Είναι το διαχρονικό σημείο αναφοράς μετανοίας και ταπεινώσεως του ανθρώπου απέναντι στο Θεό. Με αυτά επιτυγχάνεται ο εναγκαλισμός του Θεού με τον άνθρωπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Εζεκίας, ο οποίος «κλαθμώ μεγάλω» πήρε την απάντηση από τον εύσπλαχνο Θεό: «Ἠκουσα την φωνήν της προσευχής σου και είδον τα δάκρυά σου και ιδού προστίθημι προς τον χρόνον της ζωής σου έτη δεκαπέντε (Ησ. 38,3-5). Και ο Προφητάναξ Δαβίδ καταγράφει στους ψαλμούς τη δική του εμπειρία από την παρουσία των λυτρωτικών δακρύων: «Εκοπίασα εν τω στεναγμώ μου, λούσω καθ΄ εκάστην νύκτα την κλίνην μου, εν δάκρυσί μου την στρωμνήν μου βρέξω» (Ψαλμ. 6,5).

Τα δάκρυα ήταν εκείνα τα οποία επανέφεραν τον εκπεσόντα Μαθητή Πέτρο μετά τη φοβερή τριττή εκείνη άρνηση του Χριστού μπροστά στην παιδίσκη το βράδυ της προδοσίας. «Και εξελθών έξω έκλαυσεν πικρώς».

Γι΄ αυτό και οι Πατέρες της Εκκλησίας αναφέρουν πως τα δάκρυα είναι αποτέλεσμα της πτώσεως του ανθρώπου. «Έκκοψον και παύσον την αμαρτίαν και δεν χρειάζονται τα δάκρυα των ομμάτων σου, διότι όπου δεν υπάρχει ασθένεια δεν είναι αναγκαία τα ιατρικα΄φάρμακα» (Αρχιμ. Νικήτα Βουτητά, Πατερικές Εμπειρίες, εκδ. ΖΩΗ 1992, σελ. 66-67).

Ο Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος χαρακτηρίζει τα δάκρυα της μετανοίας ανώτερα και αυτού του Βαπτίσματος, αφού μας καθαρίζουν από τις αμαρτίες που διεπράξαμε μετά απ΄ αυτό. Γι΄ αυτό και θα συμπληρώσει « Εάν δέν εχάριζε ο Θεός στους ανθρώπουςτης μετανοίας τα δάκρυα σπάνιοι όντως και δυσεύρετοι θα ήσαν οι σωζόμενοι. Εάν πάλι είναι αδύνατο να τρέχουν από τα μάτια μας τα δάκρυα για τη φυσική μας σκληρότητα, τουλάχιστον ας μη λείπει η μεγάλη και ενώδυνος κατάνυξη» (αυτόθι)

3. Αυτές οι πηγές οι οποίες τρέχουν από τα μάτια μας σε στιγμές μετανοίας και κατανύξεως δεν μας οδηγούν σε ψυχοπαθολογικές καταστάσεις, όπως υποστηρίζουν κάποιοι σήμερα, αλλά μας προσφέρουν πνευματικές αναβάσεις και χαριτωμένες πνευματικές καταστάσεις, όπως αυτές τις συναντούμε στα κείμενα των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας.
Αυτά τα δάκρυα συνόδευαν τη ζωή των Αγίων μας.
Αυτά τα δάκρυα ήταν ο μόνιμος σύντροφος στη ζωή της Οσίας Σοφίας από την Κλεισούρα.
Αυτά τα δάκρυα στόλιζαν την οσιακή μορφή του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου καθώς και όλων των Αγίων της Εκκλησίας μας.
«Ω δύναμις των δακρύων, έως που έφθασας ώστε και εις αυτόν τον ουρανόν να εισέρχεσαι μετά παρρησίας πολλῆς. Ω δύναμις των δακρύων, λαμβάνεις παρά του Θεού πάντα τα αιτήματά σου, διότι σε συναρπά ιλαρώς και σε συγχωρεί» αναφωνεί γεμάτος θαυμασμό ο κατανυκτικότατος Εφραίμ ο Σύρος, του οποίου τα μάτια είχαν γίνει αστείρευτες πηγές δακρύων.

Αυτά τα δάκρυα μας χαρίζουν την άφεση των αμαρτιών.
Αυτά μας δωρίζουν τη γλυκύτητα της ελεημοσύνης.
Μας παρηγορούν την ώρα της πτώσεως.
Μας προετοιμάζουν για τη μετάνοια.
Μας παρουσιάζουν στο Θρόνο του Θεού και συνηγορούν για τη σωτηρία μας.

Αυτά προσέφερε, μαζί με το ταπεινό της δώρο, η αμαρτωλός, «η απεγνωσμένη διά τον βίον και επεγνωσμένη διά τον τρόπον» μικρόν πριν από το Πάθος του Σωτήρος Χριστού.

Εμείς, που αμαρτάνουμε καθημερινά, προσφέρουμε αυτές τις πηγές των δακρύων ως δείγμα της μετανοίας μας;

Γι΄ αυτό απόψε, μαζί με την Κασσιανή την ποιήτρια, ας μιλήσουμε προς τον ερχόμενο επί το εκούσιον Πάθος Δεσπότη Χριστό λέγοντας : «Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ· κάμφητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει».