Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ
Συγγενώμεθα τοις Αγίοις1
Και πάλι η Αγία μας Εκκλησία, στο αδιάκοπο παρόν του λειτουργικού μας χρόνου, μας παρουσιάζει τα ένδοξα παιδιά της και μας προσκαλεί «να απολαύσουμε την αύρα εκείνη την πνευματική, να ξεχάσουμε τις πολλές ασχολίες, να χαρούμε την ησυχία, να βρεθούμε κοντά στους Αγίους, να παρακαλέσουμε τον αγωνοθέτη τους για τη δική μας σωτηρία, να κάνουμε πολλές παρακλήσεις, και αφού με αυτές βγάλουμε από πάνω μας το βάρος της συνειδήσεως, να επιστρέψουμε πάλι στα σπίτια μας με πολλή ευχαρίστηση»2.
Κυριακή τελευταία του Ιερού Πεντηκοσταρίου. Κυριακή των Αγίων Πάντων. Στολίζεται η Εκκλησία μας, σαν με πορφύρα και βύσσο, με τα αίματα των Μαρτύρων. Λαμπρύνεται ο Ουρανός, όχι τόσο από τα άστρα, όσο από τα πολυώνυμα τάγματα των Αγίων.
Προφήτες και Δίκαιοι, Μάρτυρες και Ομολογητές, Ιεράρχες και Ασκητές, Όσιες Γυναίκες, επώνυμοι και ανώνυμοι, ως ανδρείοι στρατιώτες του Χριστού, παρελαύνουν αυτήν την ημέρα από μπροστά μας.
Μάλιστα, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ενώπιον των Ιερών Λειψάνων των Αγίων, βρίσκει την ευκαιρία να προτρέψει το λαό της Αντιοχείας όχι μόνο να τα ασπασθεί, αλλά κυρίως να μιμηθεί τη ζωή και το παράδειγμά τους. «Ας πλησιάσουμε» λέγει χαρακτηριστικά «τους τάφους αυτούς με πίστη, ας θερμάνουμε την ψυχή μας, ας ξεσπάσουμε σε θρήνους. Έχουμε κάνει πολλά και μεγάλα αμαρτήματα. Γι΄ αυτό χρειαζόμαστε πολλή θεραπεία και δυνατή εξομολόγηση. Έχυσαν οι άγιοι μάρτυρες αίμα, ας χύσουν τα μάτια σου δάκρυα. Μπορούν και τα δάκρυα να σβήσουν τη φωτιά των αμαρτημάτων. Μαστιγώθηκαν εκείνοι στα πλευρά τους, είδαν τους δήμιους να στέκονται γύρω τους. Αυτό κάμε και συ με τη συνείδησή σου. Βάλε το λογισμό σου να καθίσει στο θρόνο της αδέκαστης ψυχής σου για να δικάζει, φέρε όλα τα σφάλματά σου στη μέση, κρίνε αυστηρά τα παραπτώματά σου, τιμώρησε τις παράλογες επιθυμίες από τις οποίες έγιναν τα αμαρτήματα, ‘’μαστίγωσε’’ με μεγάλη σφοδρότητα τον εαυτό σου. Εάν αποφασίσουμε να δικάσουμε έτσι τους εαυτούς μας, θα αποφύγουμε και το φοβερό εκείνο δικαστήριο (κατά τη Δευτέρα Παρουσία»3.
Και το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Αγίων ήταν ο αγώνας για να εισέλθουν θριαμβευτές στη Βασιλεία των Ουρανών. Στόχος τους ο λόγος του Χριστού «αγωνίζεσθε εισελθείν διά της στενής πύλης»4.
Αγώνας «ουχί προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις»5, προκειμένου να κρατήσουν αδούλωτο το φρόνημα, την ελευθερία της ψυχής από τα πάθη, ώστε μέσα στο χώρο της καρδιάς τους να διατηρούν την παρουσία του Χριστού, να συνομιλούν μαζί Του και να προετοιμάζονται για τα μέλλοντα αγαθά «α οφθαλμός ουκ οίδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη, α ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν αυτόν»6.
Αγώνας, ακόμη, για την πίστη, για να κρατήσουν ανόθευτη και απαραχάρακτη την αληθινή πίστη στο Θεό και στην Εκκλησία. Πόσο χαρακτηριστικός είναι για την περίπτωσή τους και την ομολογία τους ο λόγος του Χριστού, κατά την έκφραση του Ευαγγελιστή Ματθαίου, «πας όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς»7. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι στο σημείο αυτό συγκλονιστικός, πλέκοντας το εγκώμιο στους Αγίους Πάντες «Τούς μάρτυρες τους οδηγούσαν γυμνούς, είχαν δεμένα τα χέρια πίσω και από παντού τους χτυπούσαν και τους ξέσκιζαν … και τα πλευρά τους τρυπούσαν ανοίγοντας βαθιά αυλάκια … τους τέντωναν σε σιδερένια σκάλα πάνω σε αναμμένα κάρβουνα… και έτσι νικούνταν, αυτοί όμως, αν και δέχονταν τα τραύματα, έστησαν το τρόπαιο της νίκης εναντίον του διαβόλου. Και όπως το διαμάντι όταν κτυπιέται δεν υποχωρεί ούτε μαλακώνει, ενώ το σίδερο που το χτυπά διαλύεται, έτσι ακριβώς και οι ψυχές των μαρτύρων, ενώ βασανίζονταν τόσο πολύ, οι ίδιες δεν πάθαιναν κανένα κακό, διαλύοντας όμως τη δύναμη εκείνων που τους βασάνιζαν, με τρόπο αισχρό και καταγέλαστο τους έδιωχναν νικημένους από τους αγώνες ύστερα από πολλά και αβάστακτα κτυπήματα»8.
Γι΄ αυτό και μας έχουν αφήσει ως πολύτιμη παρακαταθήκη τα δικά τους αγωνίσματα, προκειμένου και εμείς αδιάκοπα, με όλες μας τις δυνάμεις, να αγωνιζόμαστε μέχρι θανάτου.
Αγώνας, για να βαδίζουμε με συνέπεια την οδό των εντολών του Κυρίου, χωρίς συμβιβασμούς και υποχωρήσεις.
Αγώνας, για να ομολογούμε την πίστη μας στο Χριστό, σήμερα που το όνομά Του βλασφημείται, το πραγματικό Του σώμα, η Εκκλησία, εμπαίζεται, τα Ιερά Μυστήρια διακωμωδούνται και το δηλητήριο της απιστίας και της αθεΐας εκχέεται στις καρδιές των ανθρώπων ασταμάτητα.
Αγώνας, για να αγαπούμε τον Θεό και το συνάνθρωπο, σύμφωνα με την εντολή του Θεού : «Αγαπητοί, αγαπώμεν αλλήλους, ότι η αγάπη εκ του Θεού εστι, και πας ο αγαπών εκ του Θεού γεγένηται … Ει ούτως ο Θεός ηγάπησεν ημάς, και ημείς οφείλομεν αλλήλους αγαπάν»9.
Αγώνας, προκειμένου να έχουμε την ιερή ανησυχία για το γεγονός της σωτηρίας μας, να ειρηνεύουμε με το Θεό, με τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας και ταυτόχρονα να έχουμε στα χέρια μας το κλειδί για να ανοίξουμε την πύλη της Ουρανίου Βασιλείας.
Αγώνας κατά των παθών, της πολυποίκιλης αμαρτίας, του κακού εαυτού μας, του τρόπου ζωής των πολλών, που είτε από άγνοια είτε από αδιαφορία ζουν μέσα στο χώρο της αμαρτίας.
Αγώνας με ελπίδα, με πίστη στο Θεό, με θεάρεστη συμμετοχή στα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας.
Αγώνας με εκκλησιαστικό φρόνημα, για να απολαύσουμε το μέγα έλεος και την αιώνια σωτηρία μας.
Έτσι έζησαν οι Άγιοι Πάντες : ως ανδρείοι στρατιώτες. Με τέτοιους πολέμους και αγώνες, αφού δοκιμάστηκαν και νίκησαν, στεφανώθηκαν από τον αγωνοθέτη τους Χριστό. Και έγιναν το ένδοξο τέλος της ένσαρκης οικονομίας Του και ο τελικός σκοπός και η σφραγίδα και το συμπέρασμα· αλλά και της γεωργίας των Ιερών Αποστόλων και του σπόρου του Ιερού Ευαγγελίου ήταν ο ωραιότατος και επιθυμητός και γλυκύτατος καρπός, ο οποίος αποθηκεύθηκε στις ουράνιες αποθήκες, για να παραμένει αιώνια»10.
Ας ζωγραφίσουμε, λοιπόν, στην ψυχή μας «άλλους να είναι στα τηγάνια, άλλους ξαπλωμένους σε αναμμένα κάρβουνα … άλλους να τους γυρίζουν στον τροχό, άλλους να τους ρίχνουν στον γκρεμό … ώστε με την ποικιλία αυτής της ζωγραφικής, αφού κάνουμε λαμπρό το δικό μας σπίτι, να το καταστήσουμε κατάλληλο κατάλυμα στον Βασιλέα των Ουρανών»11. Αμήν.
1 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις Μάρτυρας, Ομιλία Β΄, κεφ. 2, ΕΠΕ 36,588
2 αυτόθι
3 ο.π. 591
4 Λουκ. 13,24
5 Εφεσ. 6,12
6 Α΄ Κορ. 2,9
7 Ματθ. 10,32
8 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εγκώμιον εις τους αγίους πάντας, τους εν όλω τω κόσμω μαρτυρήσαντας, κεφ. 1, ΕΠΕ 36,611
9 Α΄ Ιω. 4,7 – 5,1
10 Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Πνευματικά Γυμνάσματα, Μελέτη ΛΔ΄, εκδ. Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη Αγίου Όρους, 2008,
σελ. 381-382
11 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο.π. 621