«Το ηγιασμένον του ραντισμού ύδωρ»1
Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Ερμηνεύοντας ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στο ευλογημένο ποίμνιο της Θεσσαλονίκης την τέλεση του αγιασμού κατά τον μήνα Αύγουστο και μάλιστα με την παρουσία και τη λιτάνευση του Τιμίου Ξύλου στους Ιερούς Ναούς της Βασιλίδος των Πόλεων, μας παρέχει την εξής πληροφορία :
«Επειδή από τις τέσσερις εποχές του έτους νοσηρή είναι η θερινή, και από αυτήν περισσότερο ο μήνας Αύγουστος και προξενεί τις νόσους, η φιλανθρωπία των θεοφόρων πατέρων διέταξε να τελούμε αυτό το αγιασμένο νερό του ραντισμού, ώστε αγιαζόμενοι με αυτό όσοι προσερχόμαστε με πίστη, να παραμένουμε ανώτεροι από τα νοσήματα που μας προσβάλλουν»2.
Και συμπληρώνει ο ιερός πατήρ : «Αν συμβεί σε κάποιον νόσος, να μην τρέχετε προς τους μάγους και γητευτές, αλλά προς το Θεό, προς την πρεσβεία των Αγίων… Εκείνος που στις ανάγκες και τις ασθένειες προστρέχει προς το Θεό και τους Αγίους, εάν συμφέρει σε αυτόν, και από τις σωματικές ανάγκες ελευθερώνεται και από τα νοσήματα απαλάσσεται, αλλά και πετυχαίνει πάντοτε την ψυχική υγεία και την άφεση των αμαρτημάτων»3.
Αυτές οι συμβουλές του θεοφόρου πατρός της Εκκλησίας μας βρίσκουν εφαρμογή και σήμερα, αφού επικρατεί στην πατρίδα μας μία πνευματική επιδημία, η οποία είναι η μαγεία με όλα τα είδη της.
Πρώτον. Η παρουσία της μαγείας είναι αποτέλεσμα της ευδαιμονιστικής κοινωνίας μας, που αναζητά μεν τη λύτρωση από το άγχος και την ανασφάλεια, από τον πόνο και την ασθένεια, αλλά συγχρόνως ελαύνεται από μία φοβερή περιέργεια και μανία εκδικήσεως κατά του άλλου, με σκοπό να επικρατήσει ο πιο ισχυρός έναντι του αδυνάτου.
Η μαγεία, είτε λευκή είτε μαύρη είτε άλλου χρωματισμού και χαρακτηρισμού, είναι κάτι το θλιβερό και καταστρεπτικό. Είναι τρόπος ζωής στον αποκρυφισμό και στο νεοσατανισμό και εισαγωγή στην καθαρόαιμη λατρεία του διαβόλου. Σε όλα τα είδη της βλέπουμε τη μόνιμη παρουσία του διαβόλου και τον κλονισμό της εμπιστοσύνης του ανθρώπου προς το Θεό. Παντοδύναμος είναι μόνον ο Θεός και όχι ο «αρχαίος όφις», όπως ονομάζουν το διάβολο οι Πατέρες της Εκκλησίας. Ο Θεός είναι ο μοναδικός αρχηγός της ζωής και του θανάτου, ο Δημιουργός και Συντηρητής των απάντων, ο Παντογνώστης και Παντοκράτωρ, ο Σωτήρας και Λυτρωτής, ο μόνος Κύριος και Βασιλεύς των αιώνων.
Ο Θεός, όμως, σέβεται απόλυτα την ελευθερία και το αυτεξούσιο του ανθρώπου. Γι αυτό και του δίνει το δικαίωμα να διαλέγει πάντοτε είτε το αγαθό είτε το κακό, αναλαμβάνοντας ταυτοχρόνως και την ανάλογη ευθύνη των συνεπειών της επιλογής. Άρα, είναι στη διάθεσή μας και στη θέλησή μας και εναπόκειται στη δική μας ελευθερία να προστρέχουμε η στο Θεό, ζητώντας τη θαυμαστή προστασία Του, η στον αντικείμενο εχθρό, που θα καταστρέψει όχι μόνο το σώμα, αλλά θα υποδουλώσει και την ψυχή μας.
Η εμπιστοσύνη προς το διάβολο και όχι προς το Θεό για τη λύση τυχόν προβλημάτων αποτελεί τη βάση της μαγείας. Στη μαγεία χρησιμοποιούνται από τους μάγους διάφορα αντικείμενα τα οποία έχουν σχέση με την καθημερινότητά μας, αλλά ακόμη με την εκκλησιαστική μας ζωή, όπως κεριά του Εσταυρωμένου, λουλούδια του Επιταφίου, ζεστό νερό το οποίο χρησιμοποιείται για το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, λάδι από τις κανδήλες, κόλλυβα, αντίδωρο, ιερά καλύμματα και πολλά άλλα. Όλα αυτά, αναμεμιγμένα με διάφορες δαιμονικές επικλήσεις, προσφέρονται στον άνθρωπο, δήθεν για να τον απαλλάξουν από κάποιες ανεπιθύμητες καταστάσεις της ζωής του. Όμως το αποτέλεσμα είναι, αντί της ελευθερίας, της χαράς και της ευλογίας του Θεού, να παρουσιάζονται στη ζωή του ανθρώπου αυτού οι δαιμονικές δυνάμεις και να δένεται περισσότερο με το σκοτάδι.
Συγγενής με την μαγεία είναι και η μαντεία (δηλαδή η προσπάθεια αποκαλύψεως των μελλόντων), με πάρα πολλές μεθόδους όπως μας την περιγράφουν πρόσωπα τα οποία ασχολήθηκαν με το αντικείμενο αυτό. Έτσι έχουμε την ονειρομαντεία, τη νεκρομαντεία, την οιωνοσκοπία (πέταγμα και φωνές των πουλιών), την αστρολογία, τη ραβδοσκοπία, τη χειρομαντεία, την καφεμαντεία (“φλιτζάνι”), τη γητεία (επίκληση δαιμόνων, ξόρκια), τη γοητεία (επίκληση δαιμόνων πάνω σε τάφους), τη φαρμακεία (κατασκευή αφεψημάτων και τροφών) και πολλά άλλα ακόμη.
Μάλιστα ο αθηναϊκός τύπος ασχολήθηκε στο παρελθόν και ανέφερε στο αναγνωστικό κοινό για την παρουσία χιλιάδων μάγων και σχολών μαγείας που δίνουν διπλώματα καθώς και για τη μεγάλη κυκλοφορία του βιβλίου της Σολομωνικής4.
Άνθρωποι με χλιαρή πίστη στην πρόνοια του Θεού και μακριά από την Εκκλησία καταφεύγουν σε τέτοιες καταστάσεις για να λυτρωθούν από το κακό, για να απαλλαγούν από την αρρώστια και ακόμη για να επιτύχουν την ευτυχία και την ευδαιμονία5. Η τέχνη της μαγείας δεν διδάσκεται μόνο – και αυτό συμβαίνει και στον τόπο μας – αλλά και μεταδίδεται σαν ένα μικρόβιο σε συγγενικά πρόσωπα, τα οποία παρασυρόμενα συνεχίζουν το καταστρεπτικό αυτό έργο και υποδουλώνουν ψυχές Xριστιανών στον παμμόχθηρο εχθρό. Άλλοι, επίσης, παρασύρονται στα δίχτυα της μαγείας από επιπολαιότητα, χωρίς να γνωρίζουν τις συνέπειες και τον σκοτεινό χώρο στον οποίο κυριαρχεί ο διάβολος. Καί το χειρότερο είναι ότι εδώ και κάμποσο καιρό η μαγεία παρουσιάζεται σαν μία μορφή ενασχόλησης η διασκέδασης μέσω ακριβών ξένων κινηματογραφικών ταινιών, πολυδιαφημισμένων παιδικών εκπομπών, παντός τύπου διαφημίσεων, ακόμη και παιχνιδιών. Δεν είναι εξ άλλου σπάνιο το φαινόμενο της υπάρξεως στην αγορά εργαλείων και εξαρτημάτων μαγείας ως “δώρα” η “σουβενίρ”. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μία συνήθεια η μόδα, που προσκαλεί σε μία “αθώα” επαφή με “πνεύματα” και “μαγικές εμπειρίες”. Η υιοθέτηση αυτού νέου τρόπου ζωής και των προτύπων αυτού αποξενώνει από την Παράδοση του τόπου μας και εισάγει τους ανθρώπους στην Νέα Εποχή του συγκρητισμού, της αποϊεροποιήσεως των ιερών και των οσίων της πίστεως και πατρίδος μας, της σχετικοποιήσεως της εννοίας του θείου και του επικίνδυνου πειραματισμού σε επίπεδο προσωπικών εμπειριών.
Δεύτερον : Τα αίτια της μαγείας.
Τα αίτια που προκαλούν τη βούληση του ανθρώπου να μπλέξει με τη μαγεία είναι πολλά. Θα αναφέρουμε επιγραμματικώς μερικά από αυτά :
1. Η διάθεση του ανθρώπου να γνωρίσει τον κόσμο αυτό, αλλά και ό,τι υπάρχει πέρα από αυτόν και να εξιχνιάσει τα μυστήρια της ζωής.
2. Η ανησυχία για το μέλλον, η αγωνιώδης προσπάθεια να προχωρήσει κανείς σε σωστές επιλογές και η έντονη επιθυμία να μάθει για το τι θα συμβεί.
3. Η διακαής επιθυμία να αποκτήσει άμεσα και γρήγορα περισσότερη δύναμη, πλούτο και δόξα πέρα από κάθε νόμιμη οδό.
4. Ο πόνος και η ασθένεια. Πολλοί καταφεύγουν στους μάγους, προκειμένου να ανακτήσουν την υγεία τους και να θεραπευθούν από τις διάφορες ασθένειες, όπως ακριβώς μας αναφέρει και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Δυστυχώς όμως, ο εχθρός δεν προσφέρει ποτέ κάτι καλό για τον άνθρωπο. Μόνο η αγάπη του Θεού είναι εκείνη που απαλύνει τον πόνο της ψυχής και του σώματος.
5. Η περιέργεια που μας διακατέχει στο άνοιγμα του μαγικού χώρου.
6. Η μανία εκδικήσεως κάποιων συνανθρώπων μας.
7. Η ανασφάλεια και το άγχος, προκειμένου να πετύχουμε τη λύτρωση και τη σωτηρία, καθώς και πολλά άλλα, τα οποία θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα αίτια της ενασχολήσεως με την επικίνδυνη και θανατηφόρα μαγεία.
Και τίθεται συγχρόνως και ένα ερώτημα : «Ποιούς πιάνουν οι μαγείες»;
Και η απάντηση είναι χαρακτηριστική : «Όπως μία επιδημία προσβάλλει τους καχεκτικούς οργανισμούς, έτσι και οι σατανικές ενέργειες επηρεάζουν περισσότερο τους καχεκτικούς και αδύναμους στην πίστη και στην πνευματική ζωή ανθρώπους. Αυτούς πιάνουν τα μάγια. Αυτούς που έχουν διακόψει κάθε σχέση με την Εκκλησία. Αυτούς που έχουν υποτονική πίστη και υποκριτική πνευματική ζωή»6.
Για να προφυλαχθούμε δε από την μαγεία και την παρουσία των δυνάμεων του σκότους, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα τα οποία μας προσφέρει η Εκκλησία και που συνοψίζονται στη μετάνοια – εξομολόγηση, στον εκκλησιασμό, στη συμμετοχή στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, στη νηστεία, στην προσευχή, στην ακατάλυτη δύναμη του Τιμίου Σταυρού, στην πόση του Αγιασμού, όπως συνιστούν ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο Άγιος Λουκάς ο Ιατρός, και η Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας μας και ακόμη σε εκείνα τα οποία διακριτικά και ελεύθερα θα μας συμβουλεύσει ο πνευματικός μας πατέρας.
Τρίτον : Η Εκκλησία απέναντι στη μαγεία.
Απερίφραστα η Εκκλησία από την Παλαιά Διαθήκη καταδικάζει τη μαγεία και τους μάγους. Χαρακτηριστική είναι και η θέση της Καινής Διαθήκης : «Νήψατε, γρηγορήσατε• ο αντίδικος υμών διάβολος ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη• ω αντίστητε στερεοί τη πίστει, ειδότες τα αυτά των παθημάτων τη εν κόσμω αδελφότητι επιτελείσθαι»7, δηλαδή «να είσθε εγκρατείς, να είσθε άγρυπνοι• ο αντίπαλός σας ο διάβολος σαν λιοντάρι που ωρύεται, τριγυρίζει ζητώντας να βρει κάποιον να κατασπαράξει. Αντισταθείτε σε αυτόν, στερεοί στην πίστη, γνωρίζοντας ότι τα ίδια παθήματα συμβαίνουν στους αδελφούς σας σε ολόκληρο τον κόσμο».
Οι Πατέρες της Εκκλησίας καταφέρονται δριμύτατα εναντίον εκείνων που ασχολούνται με τη μαγεία. Μάλιστα ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς θα τονίσει χαρακτηριστικά ότι : «αυτοί που καταφεύγουν σε μαγείες και γητεύματα αθετούν την ύπαρξη του Θεού, συντάσσονται με τους δαίμονες, θανατώνουν τις ψυχές τους και πολλές φορές δέχονται από αυτά και αθεράπευτες ασθένειες και θάνατο»8.
Αποκαλυπτικός και συγχρόνως επιτιμητικός είναι και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Σκέψου την πίστη της (Χαναναίας) γυναίκας. Δεν πήγε σε μάγους, δεν κάλεσε μάντεις, δεν έκαμε φυλαχτά, δεν πλήρωσε γυναίκες που χρησιμοποιούν μαγγανείες, αυτές που γοητεύουν τους δαίμονες και αυξάνουν την πληγή. Αλλ’ άφησε το εργαστήριο του διαβόλου και έρχεται στο Σωτήρα των ψυχών μας»9.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης κατατάσσει τον Χριστιανό που ακολουθεί τη σατανική οδό στην ίδια κατηγορία με αυτόν που αρνείται το Χριστό10.
Ο Μέγας Βασίλειος συγκαταλέγει όσους ασχολούνται με τη μαγεία μαζί με τους φονείς.
Οι Άγιοι Απόστολοι δίνουν εντολή στους Χριστιανούς να μη χρησιμοποιούν κανενός είδους μαγικά: «ου μαγεύσεις, ου φαρμακεύσεις… φεύγετε επαοιδάς, κλήδονας, μαντείας, καθαρισμούς, οιωνισμούς, ορνιθοσκοπίας, νεκρομαντείας, επιφωνήσεις»11.
Η Έκτη Οικουμενική Σύνοδος δίδει αυστηρότατα επιτίμια σ’ αυτούς που συνεχίζουν ν’ ασχολούνται ή και ασχολήθηκαν στο παρελθόν με τα μαγικά και τους στερεί τη Θεία Κοινωνία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Στο ίδιο πνεύμα κινούνται και οι Πατέρες της τοπικής Συνόδου της Αγκύρας12 και της Συνόδου της Λαοδικείας13.
Ας φυλαχθούμε από τα έργα του σκότους.
Ας φυλαχθούμε από τη μαγεία και τη μαντεία.
Η πατρική προτροπή της Εκκλησίας είναι:
Σ’ εκείνους που χρησιμοποιούν και διδάσκουν τη μαγεία • να την αφήσουν και να επιστρέψουν με μετάνοια στην Εκκλησία.
Σ’ εκείνους που για δικούς τους λόγους κατέφυγαν σε μάγους και μάντεις • να συμβουλευθούν τους πνευματικούς πατέρες της Εκκλησίας μας, προκειμένου να απαλλαγούν από τα τεχνάσματα και τις πονηρίες των αοράτων εχθρών.
Ας χρησιμοποιούμε ακόμη ως όπλο την επίκληση:
του ονόματος του Χριστού, το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με»,
καθώς και της Παναγίας, λέγοντας το «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς», έχοντας ακράδαντη πίστη και απόλυτη εμπιστοσύνη στον Άγιο Τριαδικό Θεό.
Έτσι θα προστατευθούμε από την παρουσία της μαγείας και των δαιμονικών επεμβάσεων, θα κάνουμε την οικία μας απροσπέλαστη στις δαιμονικές καταστάσεις και θα πορευόμαστε με ασφάλεια στο δρόμο προς τη Βασιλεία των Ουρανών κάτω από τη σκέπη του Τιμίου Σταυρού και της Υπεραγίας Θεοτόκου.
[1] Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, «Ομιλία ΛΑ’ – εκφωνηθείσα εν λιτή τελουμένη κατά την πρώτην του Αυγούστου», ΕΠΕ 10,298
[2] ο.π. ΕΠΕ 10,299
[3] ο.π. ΕΠΕ 10,299-301
[4] Αρχιμ. Νικολάου Ι. Πρωτοπαπά (νυν Μητροπολίτου Φθιώτιδος), «Εκκλησία και Μάγια», έκδ. Αποστολικής Διακονίας, έκδ. ΣΤ΄, Αθήνα 1992, σελ. 24
[5] ο.π., σελ. 26
[6] ο.π. σελ. 49
[7] Α’ Πετρ. 5,8-9
[8] Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, «Ομιλία ΛΑ’ – εκφωνηθείσα εν λιτή τελουμένη κατά την πρώτην του Αυγούστου», ΕΠΕ 10,299
[9] Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «Ομιλία εις την επίλυσιν της Χαναναίας», ΕΠΕ 33,451
[10] Προδρόμου Ι. Ακανθόπουλου, «Κώδικας Ιερών Κανόνων – Κανών 3», έκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2009, σελ. 547
[11] Διαταγ. 7,3
[12] ο.π., σελ. 198
[13] ο.π. Κανών 36, σελ. 254